Yaz ayları yaklaştıkça kilo derdi de başlar. Her yerde şok diyet önerileri, şunu yemelisiniz, böyle zayıflayabilirsiniz haberleri… Kadın-erkek kilo sorunu ya da yeme bozukluğu olanlar bilir, diyet sıkıntısıyla yaşamak, binlerce öneri arasında bocalamak gerçekten bezdirici bir süreçtir. Peki bunu her yaz dönemi yeniden başlayan çözümsüz bir döngü olmaktan nasıl çıkarabiliriz? Uzman Diyetisyen Dilara Koçak’a sağlıklı ve formda bir ömür geçirmek, kilo ve kiloya bağlı sağlık sorunlarıyla geçen iniş çıkışlardan kurtulmak için neler yapabileceğimizi danıştık. Diyetten vazgeçerek, sağlıklı beslenme ve hareketi bütünleştiren bir yaşam biçimi benimsemenin önemini anlatan Koçak, uzun vadeli düşünmeye davet ediyor: “Diyeti başı ve sonu olacak sıkıntı verici bir süreç olarak görmemek lazım. Doğru beslenme bir yaşam şekli haline gelmelidir”.
Bir insan kendisinde yeme bozukluğu olduğunu ya da yanlış beslendiğini nasıl fark eder? Kilo sorunu olmayanlar da sorun yaşayabiliyor…
Bilinçli olmak ve sağlık hakkında bilgi sahibi olmak son derece önemli. Her gün yediklerinizi not edip sonra vücut için gerekli bütün besin öğelerini yeterli miktarda alıp almadığınızı değerlendirebilirsiniz. Ayrıca aşırı şeker ve yağ tüketimi kilo sorununa yol açmıyorsa bile uzun dönemde sağlığınızı olumsuz yönde etkileyecektir.
Yeme bozukluğu olan kişilerin diyetisyenle birlikte bir psikoloğa da başvurmaları muhakkak gerekli mi?
Bu kişiden kişiye değişen bir durumdur. Fizyolojik açlık ile duygusal açlık farklı kavramlar. Kişi duygusal açlığını bastırmak için yemeğe yöneliyorsa bu durum tehlikelidir. Eğer kontrol altına alınamayan bir duygusal açlık çekme durumu söz konusuysa psikolojik danışmanlık almak gerekebilir.
Diyete pazartesi ya da önümüzdeki hafta, ay başlama gibi bir erteleme durumumuz var. Bu döngüyü kırabilmek için neler yapabiliriz?
Diyeti başı ve sonu olacak sıkıntı verici bir süreç olarak görmemek lazım. Doğru beslenme bir yaşam şekli haline gelmelidir. Bunun için yasaklardan da kaçınmak gerek. Yasaklar koymak yerine genelde ölçülü tüketmeyi ve dengeyi korumayı tercih etmelisiniz. Çünkü birey kendini diğer insanlardan izole şekilde görür, sosyal çevresinde rahatsızlık hissederse bir süre sonra kamp hayatına dönüşen bu tip yaşamdan vazgeçiyor. Dengeli bir beslenme ve yaşam şekli, insanın kendisi için doğru bir şeyler yapıyor olduğu hissine ve iyi bir görünüme kavuşmasını sağlayacağı için keyif vericidir.
Bakımlı insanın tanımı size göre nedir?
Kendini seven kendine değer veren insandır. Önceliklerini belirlerken iş, aile, sosyal yaşam, özel hayatı, beslenmesi, sağlığı, egzersizi kısacası tüm yaşam alanlarını dengede yaşamayı başaran insandır. Bunun için çok özel programlar içinde olmaya veya büyük paralar harcamaya gerek yok üstelik.
İş yaşamı içerisinde vakitsizlikten yakınan kişiler nasıl sağlıklı beslenebilir? En önemli öğün olan kahvaltıyı atlama eğilimi özellikle çalışan kesim arasında çok yüksek. Kahvaltıyı atlama hatası kadar kahvaltıda yapılan yanlış seçimleri de unutmamak lazım. En büyük hata güne yoğun karbonhidrat ile başlamak ve yeterli protein tüketmemek. Örneğin sabah poğaça, simit, açma, meyve suyu gibi sadece karbonhidrat içeren bir seçim yaparsanız bu sizin daha fazla acıkmanıza sebep oluyor. Sabah karbonhidrat ve proteini beraber almak çok önemli. Simit veya meyve sizin için hızlı bir kahvaltı olabilir vazgeçmek zorunda değilsiniz ancak meyvenin yanına süt veya fındık ekleyerek, simit ile birlikte peynir yiyerek protein dengesini sağlamanız daha doğru olur.
Böylece gün içindeki tokluk duygusu ve kan şekeri dengesi daha iyi sağlanır. Bir diğer büyük yanlış; öğle yemeğinde ekmek yemeden sadece salata ile yetinmeye çalışmaktır. Birey sabah kahvaltı etmediyse öğlende sadece salata yediyse akşam üzeri kan şekeri düşer ve gereksiz atıştırmalara ‘hayır’ diyebilmesi güçleşir. Öğle yemeğinde mutlaka karbonhidrat ve protein birlikte yenmeli. Bir dilim ekmek veya tahıllı bir çorba veya 3–4 kaşık bulgur pilavı karbonhidrat için iyi seçimlerdir.
Doğru beslenme herkese göre farklılık gösterir mi? Yoksa belirli başlıklardan söz edebilir miyiz?
Basit karbonhidratlar kan şekerinin daha çabuk yükselip, çok ani düşmesine neden olacaktır. En iyi seçim; kompleks karbonhidratlardır. Kompleks karbonhidratlara en iyi örnek, bulgur, tam buğday ekmeği ve kuru baklagillerdir. Posa, mide boşalmasını geciktirerek, daha uzun süre tok kalmamızı ve şekerin kana daha uzun sürede geçmesini sağlar. Kan şekerinin ani iniş-çıkışlar yapmasını engelleyerek uzun süre aynı seviyede tutar. Öğün aralarında karbonhidrat ve proteini yan yana tüketmek (meyve tercih ettiğinizde yanında süt, yoğurt, ayran, peynir, fındık gibi protein kaynağı olmasına dikkate edin) insülin ve şeker metabolizmanızın düzenlenmesine yardımcı olacaktır.
Sağlıklı atıştırmalıklar üzerine bize bilgi verebilir misiniz? Kişi pratik ve sağlıklı atıştırmalıklar bulabilir mi?
Ani bastıran tatlı krizi için; bir fincan sıcak suyun içine bir çubuk tarçın ve bir adet karanfil ekleyip için veya 1 elmayı dilimleyip üzerine tarçın ekleyip tüketebilirsiniz. Bir bardak süt ile kuru kayısı veya kuru erik veya tam buğday ekmeği ile tost iyi seçimler olarak sıralanabilir.
Diyete giren herkesin hemen tutunduğu salatanın da masum olmadığı durumlar var…
Salatayı daha çekici kılmak için ilave edilen baştan çıkarıcı ve kalori yönünden zengin soslar yüzünden. Salata hazırlarken koyu yapraklı malze- melere ağırlık vermeniz ve salatayı soslar yerine peynir, avokado, kuru meyveler ve tahıllarla süslemeniz size iyi bir çözüm sunar. Öte yandan sağlıklı bir yağ olmasına rağmen zeytinyağının da her tatlı kaşığında 45 kalori bulunduğunu unutmamak gerek. Salatanızın yağsız veya az yağlı olmasına mutlaka dikkat etmelisiniz.
Güzel ve sağlıklı bir cilt için hangi besinleri tercih etmek gerekir? Gençlik iksiri besinler var mı?
Ben hiçbir besinin mucizevi etkisi olmadığını, yine hiçbir besinin de tek başına suçlu ilan edilemeyeceğini düşünüyorum. Önemli olan dengeyi ve ölçüyü korumak, bu yüzden gençlik iksiri demek doğru olmaz. Ancak antioksidanların cilt için olumlu etkilerinden bahsedebiliriz. Özellikle A, C ve E vitamini ile omega 3 ve alfa lipoik asit desteği alınabilir.
Detox hakkında neler düşünüyorsunuz? Sağlığı ve cildi koruyarak detox yapılabilir mi?
Bahar ayları, detoks yapmak ve vücudunu toksinlerden uzaklaştırmak isteyenler için bir fırsat olabilir. Vücudumuza aldığımız toksin kaynağı iki türlüdür; dışarıdan gelen toksinler ve vücut içinde metabolik artıklar sonucu oluşan toksinler. Her iki toksini de vücudumuzda temizleyen başlıca organımız ise karaciğerdir. İdrar, ter ve dışkı ise toksinleri atma yollarıdır. Toksinlerin vücudumuzda artışı stresle birlikte bağışıklık sistemini de olumsuz etkiler. Bağışıklık sisteminin yavaşlaması ise gripten kansere kadar çok geniş bir yelpazede hastalığa karşı risk demektir. Sabah uyanmakta zorlanıyorsanız, kendinizi sürekli yorgun ve güçsüz hissediyorsanız, bitkinlik, yetersizlik, halsizlik şikayetleriniz varsa, anlamsız ödem yaşıyorsanız ve tüm bunların çözümüne tıbbi bir açıklama bulunamıyorsa, bu şikayetleriniz için detoks programı uygulamak, daha hareketli bir yaşama geçmek, yeterli ve dengeli beslenmek en iyi ilaç olabilir.
Nasıl bir detox önerirsiniz?
Detoks programlarının en önemli kısmı; kendinizi dinlendirmektir. Bunun için; kitap okuyun, hafif bir müzik dinleyin, bitki çaylarını deneyin, aromatik yağlar ile ılık duş yapın, doğa yürüyüşleri ile bol oksijen alın. Toksinlerden kurtulmak için doğal beslenme ana prensiptir yani sebze ve meyvelerin ağırlıklı olduğu ana öğünler, sebze ve meyve sularının içildiği ara öğünler, tam tahıl ekmeği, kurubaklagiller, balık, yoğurt, yağlı tohumlar, probiyotik ürünler ve mutlaka bol su evinizde kolaylıkla uygulanabilecek bir detoks şeklidir. Program süresince papatya, adaçayı, rezene, ısırgan, ekinezya, melisa, karahindiba çaylarından birini, limon ilavesiyle tercih edebilirsiniz. En az üç gün ama tercihen 7-10 gün uygulanabilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder